Inhaltsverzeichnis
- 1 Definitie: Plagiaat
- 2 Plagiaat: tweedehands creativiteit
- 3 Andere definities van plagiaat door gerenommeerde opleidingsinstituten
- 4 Overzicht van de meest voorkomende vormen van plagiaat
- 5 Dit is waarom je door plagiaat niet verder komt in het leven
- 6 Consequenties van het plegen van plagiaat
- 7 Hoe vermijd je plagiaat en hoe ga je zuiver academisch te werk
- 8 Conclusie
- 9 Bronvermelding
Definitie: Plagiaat
Met plagiaat bedoelt men intellectuele diefstal, oftewel het overnemen van gedachtegoed van anderen in de eigen tekst, zonder deze als zodanig aan te duiden. Je pronkt zogezegd met andermans veren, wat volstrekt in strijd is met de academische erecode. Maar citeren is niet verboden, integendeel. De auteur moet namelijk altijd worden vermeld. Plagiaat plegen kan in verschillende vormen. Niet alleen letterlijk overschrijven is plagiaat, maar ook een vertaling zonder bronvermelding of het overnemen van een idee van een ander zonder literatuuropgave valt daaronder.
Plagiaat kan doorgaans worden opgespoord met speciale software. Wanneer plagiaat aan het licht komt, dan heeft dat zware consequenties. Een scriptie kan bijvoorbeeld afgekeurd worden, de student kan worden uitgeschreven of je kunt er zelfs een titel door verliezen. Schending van auteursrecht en fraude zijn vergrijpen die vallen onder het strafrecht en kunnen ook als zodanig bestraft worden. Daarom moet je vertrouwd raken met de regels van citeren, om de grijze gebieden te herkennen en plagiaat in welke vorm dan ook te vermijden.
Plagiaat: tweedehands creativiteit
OF waarom je bij diefstal van intellectueel eigendom slechts in je eigen vingers snijdt
Als een auteur van een ander overschrijft,
noem je dat plagiaat.
Als een auteur van vele anderen overschrijft,
heet het wetenschap (anoniem, geciteerd in Winter 2004: 88).
Citaten weerspiegelen de mate van wetenschappelijkheid van een tekst, aangezien de groei van kennis altijd gebaseerd is op kennis die reeds voorhanden is. Sinds dat bekend is, moet men zich er ook bewust van zijn wat er gebeurt als je NIET correct citeert, of intellectueel eigendom van anderen NIET als zodanig kenmerkt.
Eerst kun je denken dat het gewoonweg niet erg aardig is om iets af te pakken van een ander. Dat heb je als kind toch ook geleerd: speelgoed van een ander kindje afpakken in de zandbak is gemeen en wordt beantwoord met een berisping of straf door de ouders. Als volwassenen dragen we natuurlijk veel meer verantwoordelijkheid en het stelen van intellectueel eigendom heeft zwaardere consequenties dan je denkt. Ook als het hier schijnbaar gaat om ‘slechts’ het stelen van gedachtegoed en niets materieels.
Maar wat is nu eigenlijke intellectueel stelen in de wetenschap, het zogenaamde plagiaat, en hoe kun je het vermijden? “Plagiaat plegen is de tekst van een ander persoon als de jouwe uitgeven” (Kruse 2007: 82). Dus op het moment dat je passages van een ander overneemt, maar de oorspronkelijke auteur niet vermeldt en het ongenoemd in de eigen tekst overneemt, dan is het plagiaat. Maar zelfs “de inhoudelijke, niet-letterlijke – dus taalkundig gewijzigde – overname van langere tekststukken valt, voor zover ze niet als parafrase is aangeduid, onder het begrip plagiaat” (Gruber, Huemer & Rheindorf 2009: 161). Vandaar is zelfs het overnemen van een idee van een ander, zonder voldoende bronvermelding, plagiaat.
Andere definities van plagiaat door gerenommeerde opleidingsinstituten
Universiteit Maastricht
“. . . Hier wil ik liever hebben over de problematiek van plagiaat, een probleem dat wel degelijk de wetenschappelijke integriteit raakt en zoals de KNAW Commissie constateert veel grotere vormen aanneemt. En wat ook hier opvalt, is dat het beeld veel complexer en minder scherp is dan sommige wetenschapsjournalisten denken te weten. . . .
Inhoudelijk, het dus niet verbatim plagiëren van ideeën en materiaal is vanuit deze optiek een veel nijpender probleem van wetenschappelijke integriteit. En omdat het juist moeilijk op eenvoudige, digitale manier te ontdekken valt, gaat ook geen enkele correctiedruk uit richting integer wetenschappelijk gedrag. Het valt immers ook heel moeilijk te bewijzen. . . . Samenvattend, zoals de KNAW terecht stelt: “Preventie, monitoring, correctie en sanctionering van incorrecte citaten kan niet afgedwongen worden door gedetailleerde regelgeving, maar gedijt in een wetenschappelijk klimaat waarin de checks and balances in orde zijn.”
Bron: Blog van Luc Soete over plagiaat en citeren op de website van Universiteit Maastricht
Universiteit Utrecht
“De Universiteit Utrecht vat iedere vorm van wetenschappelijke misleiding op als een zeer ernstig vergrijp. De Universiteit Utrecht verwacht dat elke student de normen en waarden inzake wetenschappelijke integriteit kent en in acht neemt.
De belangrijkste vormen van misleiding die deze integriteit aantasten zijn fraude en plagiaat. Plagiaat is het overnemen van andermans werk zonder behoorlijke verwijzing en is een vorm van fraude.”
Bron: uitspraak Universiteit Utrecht over fraude/plagiaat
Universiteit Leiden
“Bestrijding van plagiaat
Plagiaat is een vorm van fraude, en is dus strafbaar. Sinds enige tijd wordt in de Universiteit plagiaat actief bestreden. Scripties en werkstukken worden vaak met behulp van computerprogramma’s geanalyseerd. Als plagiaat wordt bewezen, dan zal in de regel de betrokken examencommissie sancties opleggen.”
Overzicht van de meest voorkomende vormen van plagiaat
Karmasin & Ribing creëerden een overzicht van de meestvoorkomende vormen van plagiaat (volgens de definitie van de Alpen-Adria Universiteit in Klagenfurt) (zie 2014: 112-113):
| Vormen van plagiaat | Definitie |
| Plagiaat van tekst | Letterlijke overname van passages zonder bronvermelding |
| Plagiaat van ideeën | Parafrasering van een gedachte/idee, die oorspronkelijke gedachte van een ander wordt door een eigen formulering als eigen werk uitgegeven |
| Plagiaat van citaten | Gebruik van citaten die de auteur uit secundaire literatuur, zonder duidelijke vermelding dat deze niet zelf de originele bron citeert; hier moet de auteur van de secundaire literatuur vermeld worden |
| Overname van metaforen, idiomen, nieuwe woorden zonder bronvermelding | Geen andere definitie |
| Vertalingen van werk in een vreemde taal zonder bronvermelding | Geen andere definitie |
Let op: Elk academisch werk moet een eigen prestatie zijn en derhalve zijn plagiaten “een soort doodzonde in academische teksten, waarmee zij hun waarde direct verliezen, aangezien ze indruist tegen een centrale, ethische code van alle wetenschappen” (Kruse 2007: 82). Het kan je niet vaak genoeg op het hart worden gedrukt: werk altijd zorgvuldig, om zo iedere vorm van plagiaat te vermijden!
Dit is waarom je door plagiaat niet verder komt in het leven
Er bestaat speciale software om plagiaat aan het licht te brengen. Deze plagiaatsoftware vergelijkt jouw teksten met documenten op internet (zie Karmasin & Ribing 2014: 113). Universiteiten kunnen bijvoorbeeld plagiaatscanners inzetten om eventuele plagiaten op te sporen. Daarom moeten studenten vaak, naast een gedrukte versie van het werk, ook een Word- of PDF-bestand aanleveren, zodat op plagiaat kan worden gecontroleerd.
Als plagiaat wordt geconstateerd, heeft dit verregaande consequenties en kan dat het einde van de studie betekenen. Je wordt weliswaar niet eerst bejubeld en vervolgens van de universiteit gestuurd, maar dit vergrijp brengt je niets goeds. Want “diefstal van academische tekst is niets anders dan winkeldiefstal: zo kan winkeldiefstal voor geen enkele rechtbank gladgestreken worden als een “winkelfoutje”, en wordt diefstal van tekst ook niet behandeld als “citaatfoutje” (Ernst 2011, citeerde Theisen 2013: 275).
Let op: Plagiaat is en blijft plagiaat en het komt ongeloofwaardig over als je beweert dat je de literatuurlijst bent vergeten. Juist bij plagiaat op grote schaal moet je beseffen dat dit zal opvallen bij een ervaren docent/professor, ook zonder dat deze plagiaatsoftware raadpleegt.
Iedereen heeft vast wel gehoord over de zwaarst mogelijke consequentie van plagiaat: aan enkele prominente promovendi werd de doctorstitel ontzegd, omdat ze plagiaat hadden gepleegd in hun dissertatie (zie Oertner, St. John & Thelen: 61). Zonder iemand kwalijk te willen bejegenen, is toch overal bekend geworden dat de carrières van deze personen praktisch voorbij waren. Natuurlijk is het huiswerk of de bachelor- of masterscriptie waar je nu aan werkt nog geen proefschrift. Toch heeft het plegen van plagiaat altijd gevolgen die je niet moet onderschatten.
Consequenties van het plegen van plagiaat
- Waardering met een slecht cijfer (“onvoldoende” of “niet gehaald”) en uitsluiting van het examen (zie: Theisen 2013: 277)
- Examen kan niet worden herkanst, de betrokkene wordt uitgeschreven (zie: Oertner, St. John & Thelen: 66)
- De academische titel of graad wordt ontnomen; universiteitsbreed studieverbod (zie: Theisen 2013: 277)
- Fraude en auteursrechtschending zijn vergrijpen die onder het strafrecht vallen en kunnen als zodanig bestraft worden, zie Auteurswet hoofdstuk II ; hierin staat dat er een gevangenisstraf van tot twee jaar of een geldstraf kan worden opgelegd (zie: Auteurswet, hoofdstuk II art. 37).
Let op: Plagiaat in een eenvoudig, kort werkstuk kan ook al negatieve gevolgen hebben. Zo kan er geen goedkeuring worden verleend voor een studiejaar in het buitenland of een bepaalde stage. De poging tot plagiaat wordt als vergrijp genoteerd in je dossier en het is niet meer mogelijk om nog punten voor dit curriculum te halen.
Hoe vermijd je plagiaat en hoe ga je zuiver academisch te werk
Citeren is niet verboden, zolang je je maar aan de regels houdt. De Auteurswet staat citaten toe voor wetenschappelijke doeleinden, zie het citaatrecht ( Auteurswet, artikel 15a). Waarom zou je plagiaat plegen en de consequenties aanvaarden, als je ook kunt citeren volgens de regels en zo het gedachtegoed van anderen probleemloos kunt overnemen? Je hoort tenslotte tijdens je studie te leren hoe je academisch te werk moet gaan. Uiteraard is dit afhankelijk van je inzet, maar wat de moeite waard is, komt je niet zomaar aanwaaien.
Maar hoe kun je plagiaat vermijden? Eerst moet je precies weten wanneer je van plagiaat spreekt of waar het grijze gebied begint. De volgende voorbeelden tonen aan waar de grens tussen een citaat en plagiaat ligt.
Voorbeelden van plagiaat en correcte academische stukken
Voorbeeld 1 – brontekst (Oertner, St. John & Thelen 2014: 61)
Studenten plegen tegenwoordig veel plagiaat, met name vanaf Wikipedia. Daar vinden ze vaak precies de samengevatte inhoud die zij in hun eigen werk moeten opschrijven. […] Plagiaat wordt duurzaam vermeden indien docenten opdrachten geven waarbij studenten (sic!) niet alleen feiten bij elkaar hoeven te zoeken. Het is daarentegen zinvol als ze op de informatie reflecteren en deze creatief gebruiken.” Bron: Stöcklin, Nando: Wikipedia slim gebruiken – op school en op het werk. Orell Füssli Verlag, Zürich 2010 (citaat pag. 120)
| Voorbeelden van vermijden plagiaat | Correcte wetenschappelijke werken | Plagiaat |
| Voorbeeld 1 | Stöcklin geeft een concreet advies aan docenten: "Plagiaat wordt duurzaam vermeden indien docenten opdrachten geven, waarbij studenten (sic!) niet alleen feiten bij elkaar hoeven te zoeken" (Stöcklin 2010, p. 120). | Om plagiaat in het onderwijs te vermijden, vindt Stöcklin dat docenten opdrachten moeten geven, waarbij studenten niet alleen feiten moeten verzamelen, maar dat zij ook moeten nadenken over de informatie en deze creatief gebruiken (zie Stöcklin 2010, p. 120). |
| Voorbeeld 2 | Stöcklin betrekt zich in zijn boek op de problematiek rond plagiaat in het schoolonderwijs (zie Stöcklin 2010, p. 120). Hij spreek zich uit tegen het feit dat studenten als opdracht krijgen om feiten op te zoeken en daardoor verleid worden om van Wikipedia over te schrijven. | Het valt niet te bestrijden dat je plagiaat het beste tegen kunt gaan door docenten opdrachten te laten geven, waarbij studenten niet alleen feiten verzamelen, maar dat zij ook moeten nadenken over de informatie en deze creatief moeten gebruiken. |
| Voorbeeld 3 | Stöcklin adviseert docenten om niet alleen aan de studenten te vragen om feiten te reproduceren, maar dat ze "op de informatie reflecteren en dat ze creatief" (Stöcklin 2010, p. 120) met de informatie omgaan. | Students plagiarize today very often especially from Wikipedia. There they find exactly the summarised contents that they have been asked by their teachers to compose. |
| Voorbeeld 4 | Critici van het schoolonderwijs benadrukken dat leerkrachten er zelf debet aan zouden zijn als studenten plagiaat plegen. Aangezien de opdrachten vaak weinig fantasierijk zijn en bestaan uit saaie samenraapsels van informatie (zie bijv. Stöcklin 2010, p. 120). | Op school leer je hoe je ideeën steelt: studenten plegen tegenwoordig veelvuldig plagiaat, met name van Wikipedia. Daar vinden ze vaak precies de inhoud die ze voor hun opdrachten willen gebruiken. |
Voorbeeld 2 – brontekst (Gruber, Huemer & Rheindorf 2009: 162-164)
| Voorbeelden van plagiaat | Toelichting |
|
Voorbeeld 1 In veel gevallen dragen cohesiemechanismen bij aan de opbouw van cohesie in de tekst. Echter, dit is niet altijd het geval, zoals het volgende voorbeeld en de toelichting uit Renkema (1993:40) laat zien: "'Jan gaat niet naar school. Hij is ziek.' De verbinding tussen deze beide zinnen berust op kennis. Namelijk dat ziekte een reden voor absentie kan zijn. Op basis van deze kennis is het mogelijk om een link tussen deze beide zinnen te creëren." |
Vertaling van het origineel door de auteur, overigens een direct citaat: correct! MAAR: er moet zijn aangegeven dat het een vertaling is en wie de vertaler is! |
|
Voorbeeld 2 In veel gevallen dragen cohesiemechanismen bij aan de opbouw van samenhang in de tekst. Echter, dit is niet altijd het geval, zoals het volgende voorbeeld en de toelichting uit Renkema (1993:40) laat zien: "He is not going to school. He is sick." Zoals Renkema schrijft, berust de verbinding tussen deze beide zinnen op kennis. Namelijk dat ziekte een reden voor absentie kan zijn. Op basis van deze kennis is het mogelijk om een link tussen deze beide zinnen te creëren. |
Hier kom je bij een grijs gebied qua plagiaat: alleen de voorbeeldzin wordt als direct citaat aangeduid, verder wordt geparafraseerd zonder bronvermelding. Zelfs als deze identiek is, moet ze aangeduid worden bij de parafrase. |
|
Voorbeeld 3 In veel gevallen dragen cohesiemechanismes bij aan de opbouw van samenhang in de tekst. Echter, dit is niet altijd het geval, zoals het volgende voorbeeld en de toelichting uit Renkema (1993:40) laat zien: „Jan gaat niet naar school. Hij is ziek." De verbinding tussen deze beide zinnen berust op kennis. Namelijk dat ziekte een reden voor absentie kan zijn. Op basis van deze kennis is het mogelijk om een link tussen deze beide zinnen te creëren. |
Hier gaat het nog een stap verder dan bij citeervorm 2: de vertaling van de brontekst is correct geciteerd, maar bij de parafrase wordt geen bron vermeld. Er wordt niet een keer een naam genoemd. Het is onduidelijk of het hier om een gedachte van een andere gaat of om een eigen interpretatie (en hier is het gedachtegoed van een ander)! |
|
Voorbeeld 4 In veel gevallen dragen cohesiemechanismes bij aan de opbouw van samenhang in de tekst. Echter, dit is niet altijd het geval, zoals het volgende voorbeeld aantoont: „Jan gaat niet naar school. Hij is ziek." De verbinding tussen deze beide zinnen berust op kennis. Namelijk dat ziekte een reden voor absentie kan zijn. Op basis van deze kennis is het mogelijk om een link tussen deze beide zinnen te creëren (Renkema, 1993). |
De voorbeeldzin is al niet weergegeven als citaat, omdat de bronvermelding ontbreekt; ook de parafrase is niet juist geciteerd, omdat de paginaverwijzing ontbreekt. |
|
Voorbeeld 5 In veel gevallen dragen cohesiemechanismes bij aan de opbouw van samenhang in de tekst. Echter, dit is niet altijd het geval, zoals het volgende voorbeeld aantoont: „Jan gaat niet naar school. Hij is ziek." De verbinding tussen deze beide zinnen berust op kennis. Namelijk dat ziekte een reden voor absentie kan zijn. Op basis van deze kennis is het mogelijk om een link tussen deze beide zinnen te creëren. |
Pure plagiaat: geen bronvermelding na het directe citaat en ook de parafrase is niet aangegeven. |
Tip: Maak gebruik van de service van BachelorPrint en laat je werk analyseren door een plagiaatscanner, dit is online binnen 30 minuten gedaan. Zo ben je altijd zeker van je zaak. En juist bij het inleveren van je eindscriptie wil je die zekerheid hebben.
Conclusie
- Het overnemen van gedachtegoed en ideeën van een ander, zonder deze als zodanig te formuleren, wordt gezien als plagiaat; je pronkt zogezegd met andermans veren.
- Er bestaan verschillende vormen van plagiaat: plagiaat van tekst, plagiaat van ideeën, vertalingen uit andere talen, overname van metaforen/idioom en plagiaat van citaten.
- Om plagiaat te ontdekken is er speciale analysesoftware die de ingevoerde tekst vergelijkt met alle teksten op internet.
- Plagiaat plegen heeft zware consequenties: titels kunnen je worden ontzegt, het examen kan niet worden herkanst, waardering met het laagst mogelijke cijfer EN omdat het fraude is, kan het zelfs als strafbaar vergrijp behandeld worden.
- Citeren is toegestaan, zolang je je maar aan de regels houdt en weet waar de grijze gebieden van plagiaat liggen. Dan kun je plagiaat eenvoudig vermijden.
Bronvermelding
Gruber, Helmut, Birgit Huemer & Markus Rheindorf. 2009. Wissenschaftliches Arbeiten – Ein Praxisbuch für Studierende. Wien: Böhlau Verlag.
Karmasin, Matthias & Rainer Ribing. 2014. Die Gestaltung wissenschaftlicher Arbeiten. 8e druk Wien: Facultas.
Kruse, Otto. 2007. Keine Angst vor dem leeren Blatt – Ohne Schreibblockaden durchs Studium. 12e druk Frankfurt: Campus.
Oertner, Monika, Illona St. John & Gabriele Thelen. 2014. Wissenschaftlich Schreiben – Ein Praxisbuch für Schreibtrainer und Studierende. Paderborn: Wilhelm Fink.
Theisen, Manuel René. 2013. Wissenschaftliches Arbeiten – Erfolgreich bei Bachelor- und Masterarbeit. München: Franz Vahlen.
Winter, Wolfgang. 2005. Wissenschaftliche Arbeiten schreiben. 2e druk Frankfurt: Redline Wirtschaft.